Neussprays: Soorten, indicatie, gebruik en bijwerkingen (2024)

Een verkoudheid met een verstopte neus komt bij iedereen wel eens voor. Een neusspray biedt vaak snelle verlichting. Echter, neussprays of neusdruppels kunnen ook andere medische aandoeningen behandelen. Er zijn verschillende soorten neussprays, elk met een specifieke functie: decongestiva (om zwelling te verminderen), steroïde sprays (om ontstekingen te verminderen) en zoutwateroplossingen (om slijm los te maken). Het is belangrijk om neussprays op de juiste manier te gebruiken om zowel de symptomen effectief te verlichten als om te voorkomen dat er andere problemen ontstaan. Langdurig of veelvuldig gebruik van sommige van deze sprays kan namelijk leiden tot medicatie-afhankelijkheid, waarbij patiënten steeds meer neusspray nodig hebben om hetzelfde effect te bereiken. Artsen adviseren daarom om neussprays niet langer dan zeven dagen te gebruiken.

• Decongestiva
• Indicatie
• Tegenindicatie
• Bijwerkingen
• Steroïde neussprays
• Indicatie
• Bijwerkingen
• Zoutwateroplossingen
• Gebruik van neussprays
• Voor de toediening
• Toediening
• Na de toediening
• Overmatig gebruik van neusspray
• Nieuwe ontwikkelingen in neusspraytechnologie
• Tips voor veilig gebruik van neussprays
• Aanvullende bronnen en ondersteuning

Er zijn drie soorten neussprays:

• decongestiva,
• steroïde neussprays, en
• zoutwateroplossingen.

Decongestiva

Indicatie

Decongestiva zijn vrij verkrijgbare neussprays die helpen bij het verminderen van zwelling van het neusslijmvlies door de bloedvaten in de neus te vernauwen. Dit zorgt ervoor dat de gezwollen weefsels in de neus verminderen en de luchtwegen vrijer worden.

Tegenindicatie

Veel vrij verkrijgbare decongestiva zijn niet aanbevolen voor kinderen. Lees altijd de etiketten zorgvuldig en raadpleeg indien nodig een kinderarts voordat je dergelijke producten aan kinderen geeft.

Bij sommige aandoeningen is het gebruik van decongestiva niet aan te raden. Dit geldt vooral voor patiënten met:

• diabetes mellitus (suikerziekte)
• hart- en vaatziekten
• hypertensie (hoge bloeddruk)
• plasproblemen door een vergrote prostaat
• schildklierproblemen

Sommige decongestiva kunnen interfereren met andere medicijnen. Raadpleeg een arts voordat je deze middelen gebruikt in combinatie met andere geneesmiddelen.

Bijwerkingen

Naast mogelijke bijwerkingen zoals een verhoogde bloeddruk en een versnelde hartslag (tachycardie), kunnen patiënten last krijgen van slaapproblemen, duizeligheid en nervositeit. Het langdurig of veelvuldig gebruik van decongestiva kan leiden tot een zogenaamde rebound-effect waarbij de symptomen verergeren zodra het gebruik wordt stopgezet. Bij langdurig gebruik van decongestiva, zoals xylometazoline (bijvoorbeeld Otrivin), kan het neusslijmvlies beschadigd raken, wat kan leiden tot een chronische verstopte neus.

Steroïde neussprays

Indicatie

Corticosteroïde neussprays zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die op doktersvoorschrift verkrijgbaar zijn. Ze zijn effectief in het verlichten van allergische symptomen zoals niezen, jeuk, een loopneus en een verstopte neus. Ze worden ook gebruikt voor de behandeling van een verstopte neus veroorzaakt door sinusitis, hooikoorts, en niet-allergische rhinitis. Ook bij neuspoliepen kunnen steroïde neussprays effectief zijn. Hoewel de effecten van steroïde neussprays meestal snel merkbaar zijn, kan het bij sommige patiënten één tot twee weken duren voordat de volledige voordelen zichtbaar zijn. Ze zijn vaak de eerste keuze naast antihistaminica voor allergische reacties.

Bijwerkingen

Hoewel steroïde neussprays over het algemeen goed worden verdragen, kunnen ze bij sommige patiënten bijwerkingen veroorzaken zoals een bloedneus, een prikkend of brandend gevoel in de neus, een droge en korstige neus, een slechte smaak in de mond, keelirritatie, jeuk en/of roodheid in de neus. Zeer zelden kunnen ze leiden tot hoofdpijn, uvulitis (ontsteking en zwelling van de huig), een perforatie van de neusschimmel (vooral bij verkeerd gebruik), een verandering in het reukvermogen, of de ontwikkeling van cataract (vertroebeling van de ooglens). Bij langdurig gebruik en hoge doses kunnen sommige bijwerkingen die vergelijkbaar zijn met die van steroïdtabletten optreden, zoals verhoogde eetlust, stemmingswisselingen en slaapproblemen.

Zoutwateroplossingen zijn ook veilig voor zwangere vrouwen / Bron: PublicDomainPictures, Pixabay

Zoutwateroplossingen

Neussprays op basis van zoutwateroplossing zijn vrij verkrijgbaar en bevatten geen actieve medicijnen. Ze helpen bij het losmaken van slijm en voorkomen de ophoping van slijm in de neus. Aangezien deze neussprays geen medicatie bevatten, kunnen ze onbeperkt worden gebruikt. Ze zijn ook veilig voor gebruik tijdens de zwangerschap.

Gebruik van neussprays

Voor de toediening

Was eerst je handen grondig. Lees het etiket van de neusspray zorgvuldig en volg de aanbevelingen van je arts op. Snuit je neus zachtjes om overtollig slijm te verwijderen en de neusdoorgangen te openen. Schud het flesje met de neusspray goed door voordat je de dop verwijdert.

Toediening

Houd je hoofd rechtop en kijk naar beneden. Adem langzaam uit en blokkeer één neusgat door er zachtjes tegenaan te drukken met je vinger. Plaats je duim onderaan het flesje en houd het gat aan de bovenkant van de fles onder het vrije neusgat. Richt de spray op de zijkant van het neusgat. Adem rustig in door de neus terwijl je op de spray drukt om de vloeistof in je neus te verstuiven. Herhaal deze stappen voor het andere neusgat.

Na de toediening

Snuit je neus niet direct na het gebruik van de spray en probeer niet te niezen. Laat de medicatie even in je neus zitten om optimaal effect te hebben. Als de spray correct is gebruikt, zou de vloeistof niet uit je neus moeten lekken of langs de achterkant van je keel moeten druppelen. Wanneer de medicatie langs de achterkant van je keel vloeit, kan dit leiden tot een postnasale drip (overmatig slijm in de keel).

Overmatig gebruik van neusspray

Overmatig gebruik van neussprays kan leiden tot schade aan het neusslijmvlies en kan de effectiviteit van de spray verminderen. Patiënten kunnen steeds meer neusspray gebruiken om hetzelfde resultaat te bereiken, wat kan leiden tot een chronische sinusitis (chronische ontsteking van de neusbijholte). Het is aan te raden om neussprays maximaal zeven dagen te gebruiken. Als de symptomen na deze periode aanhouden, raadpleeg dan een arts voor verdere behandeling.

Nieuwe ontwikkelingen in neusspraytechnologie

Recent zijn er nieuwe technologieën ontwikkeld die het gebruik van neussprays verbeteren. Deze omvatten neussprays met gecontroleerde dosering en technologieën die de verspreiding van de spray optimaliseren, zodat de medicatie gelijkmatiger wordt verdeeld in de neus. Dit kan helpen om de effectiviteit van de behandeling te verhogen en bijwerkingen te verminderen.

Tips voor veilig gebruik van neussprays

• Bewaar neussprays op een koele, droge plaats en vermijd blootstelling aan direct zonlicht.
• Gebruik neussprays altijd volgens de instructies op het etiket of die van je arts.
• Deel je neusspray niet met anderen om het risico op infecties te vermijden.
• Als je merkt dat de neusspray niet meer effectief is of als je ongebruikelijke bijwerkingen ervaart, raadpleeg dan je arts.
• Overweeg alternatieve behandelingen of aanvullende maatregelen zoals het gebruik van een luchtbevochtiger om de symptomen te verlichten zonder afhankelijk te worden van neussprays.

Aanvullende bronnen en ondersteuning

Voor meer informatie over het gebruik van neussprays en andere behandelingsopties kun je de volgende bronnen raadplegen:

• Decongestiva
• Steroïde neussprays
• Neuspoliepen
• Chronische sinusitis
• Raadpleeg je huisarts of een specialist voor gepersonaliseerd advies.

Lees verder

• Verstopte neus (nasale obstructie) door diverse aandoeningen
• Loopneus: Afscheiding uit neus door zwelling en ontsteking
• Verkoudheid: Milde infectie met symptomen aan neus en keel
• Neuspijn: Oorzaken van pijn op of in neus (pijnlijke neus)

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.

Gerelateerde artikelen

De neusspray en zijn verslavingNeusspray voelt als een verademing voor mensen met een verstopte neus. Een neusspray kan ook een hele goede oplossing zi…

Bronnen en referenties

• Inleidingsfoto: Auntjojo, Flickr (CC BY-ND-2.0)
• Geraadpleegd op 10 december 2017:
• "Verkoop neussprays met xylometazoline niet langer bij drogisterijen", https://kassa.bnnvara.nl/nieuws/verkoop-neussprays-met-xylometazoline-niet-langer-bij-drogisterijen
• Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
• Do I Need a Pill or a Spray for My Nasal Allergies?, https://www.webmd.com/allergies/oral-nasal-medicine
• Nasal corticosteroid sprays, https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000404.htm
• Nasal Sprays for Cold Relief, https://www.webmd.com/cold-and-flu/cold-guide/nasal-sprays-cold-relief#1
• Nasal Sprays: How to Use Them Correctly, https://familydoctor.org/nasal-sprays-how-to-use-them-correctly/
• Neussprays: de feiten en fabels op een rij, http://www.uzgent.be/nl/home/nieuws/Paginas/Neussprays-de-feiten-en-fabels-op-een-rij.aspx
• Steroid nasal sprays, https://www.nhs.uk/conditions/steroid-nasal-sprays/
• What Are the Downsides to Your Nasal Spray?, https://www.peoplespharmacy.com/2017/06/19/what-are-the-downsides-to-your-nasal-spray/
• Afbeelding bron 1: PublicDomainPictures, Pixabay